Neo Skola’nın haftalık bülteni Mola’dan merhaba.
Neo Skola Mola’da, Özgür Mumcu, Mario Levi ve Koray Gürtaş’ın kaleminden, kültür-sanat, spor, tarih ve dünya gündemine dair okuma ve takip önerileri sizi bekliyor.
Dünyada Neler Oluyor?
Özgür Mumcu
Ay üssü Alfa’ya doğru
Uzay yarışında bir sonraki aşamaya geçişin işaretleri gelmeye başladı. ABD ve Çin başta olmak üzere uzay teknolojilerinde gelişmiş devletler önce aya bir uzay üssü kurmak daha sonra da Mars’a seyahat etmeyi planlıyor. Bu, derin uzayın insan bedeni üzerindeki etkisinin daha fazla çalışılmasını gerektiriyor. Bugüne dek dünyayı kozmik radyasyondan koruyan dünyanın manyetik alanı dışına sadece 24 astronot çıktı.
NASA’nın uzun süredir ertelenen Artemis-I projesi bugün (16 Kasım Çarşamba) uzaya gönderildi. Ay yakınlarına düzenlenen bu misyonda mürettebat Helga, Zohar, ve komutan Moonikin Campos’tan oluşuyor. Üzerlerine çeşitli sensörler yerleştirilen bu mankenler, derin uzayda uzun süre radyasyona maruz kalmanın insan bedenine etkileri ölçülecek. Bu arada online çeviri hizmetlerinin gün geçtikçe iyileştiği hatırlatayım. Ben de ilgili haberin linkinin Türkçe çevirisini paylaşıyorum. https://www-vox-com.translate.goog/science-and-health/2022/11/15/23460642/nasa-artemis-sls-moon-deep-space-radiation-yeast-helga-zohar?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=en&_x_tr_pto=wapp
NATO teyakkuzda
Rusya, Herson’dan çekilmek zorunda kalmasının intikamını Ukrayna şehirlerini yoğun bombardımana tutarak vermeye çalışıyor. Bunun sonucunda, Polonya’nın Ukrayna sınırındaki bulunan bir köye, rus füzelerinin isabet ettiği ve iki kişinin hayatını kaybettiği iddia edildi. Bunun üzerine Polonya, NATO andlaşmasının 4. maddesine dayanarak NATO üyelerini danışmalarda bulunmak için toplantıya çağırdı. Polonya, NATO’da Birleşik Krallık’la beraber Ukrayna’ya en çok destek veren ve Rusya’ya karşı sert pozisyonunu değiştirmeyen bir ülke. Her ne kadar bu olayın NATO ve Rusya arasında bir çatışmaya yol açma ihtimali düşük de olsa, olan biteni dikkatle takip etmekte fayda var. https://www-theguardian-com.translate.goog/world/2022/nov/15/explosion-in-poland-unlikely-to-spark-escalation-even-if-caused-by-russian-missiles?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=en&_x_tr_pto=wapp
İklim krizi sanatı sarsıyor
İklim krizine dikkat çekmek isteyen eylemcilerin, sanat eserlerine karşı düzenledikleri saldırılar devam ediyor. En son hedef, Viyana’daki Leopold Müzesi’nde sergilenen Gustav Klimt’in bir tablosu oldu. Last Generation Austria adında bir örgüte üye olan eylemciler, 15 Kasım’da yanlarında getirdikleri yağlı bir sıvıyı tabloya fırlattılar. Bir camekanın ardında sergilenen resim zarar görmezken, doğal gaz ve petrolün gezegenin ölüm cezası olduğu mesajı bir daha verilmiş oldu. Çeşitli iklim eylemcisi gruplar son zamanlarda Leonardo Da Vinci, Van Gogh, Claude Monet gibi ünlü sanatçıların tablolarını hedeflemekte. Benzer eylemlerle daha çok karşılaşacak gibiyiz.
https://www-cbc-ca.translate.goog/news/entertainment/gustav-klimt-painting-vienna-climate-activists-1.6651842?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=en&_x_tr_pto=wapp
Ekran Bağımlıları Kulübü
Efsanevi aile dönüyor
Addams Ailesi’nin mirası Netflix’te Wednesday dizisiyle geri dönüyor. Jenna Ortega’nın başrolde olduğu yapımda, The Addams Family’nin unutulmaz üyesi Wednesday’in, Nevermore Akademisi’ndeki maceraları ve gerçekleşen cinayetleri araştırmasını izleyeceğiz. Dizide ayrıca Catherine Zeta-Jones, Luiz Guzman, Fred Armisen ve Gwendoline Christie gibi isimler de var. Fragman için >>> https://www.youtube.com/watch?v=Q73UhUTs6y0
Onu anlatan haberler
Dark dizisinin yapımcıları bu ay yeni dizileri 1899’la karşımıza çıkıyorlar. Konu: Daha iyi bir gelecek umuduyla Yeni Dünya’ya giden bir gemiye binen yolcular, açık denizde sürüklenen başka bir gemiyle karşılaştıktan sonra kendilerini bir kabusun ortasında bulur. Fragman için >>> https://www.youtube.com/watch?v=p7OUQ9U2qIw
İyi Geceler Oppy
Kızıl Gezegen Mars’a 90 günlük görev için gönderilen ama 15 yıl boyunca görevini sürdüren gezgin robot Opportunity’nin ilham verici hikâyesi bu ay Amazon’da. Çığır açan yolculuk ve milyonlarca kilometre ötedeki robotla kurulan olağanüstü bağ, ilginizi çekecek. Fragman için >>> https://www.youtube.com/watch?v=W4t58Yruhds
Mutfaktan
Neo Skola
Yazının önündeki engelleri aşmak için…
Yazar Mario Levi, yazabilmenin önündeki engelleri ve ardındakileri, yazarlık yolculuğunun ve iyi bir yazının yapı taşlarını Neo Skola için incelikle hazırladığı Yaratıcı Yazarlık eğitiminde anlatıyor.
“İyi ve çarpıcı bir başlangıç, hikâyenin içinden çıkar” diyen Mario Levi, “Yazmaya nereden ve nasıl başlanmalı?”, “Bir hikâye ya da romanın giriş cümlesini çarpıcı kılmanın sırrı nedir?”, “Yazarlık için yetenekten önemli iki özellik nedir?”, “Yazarın yazmaya devam edememesine ne sebep olur?”, “Kişi yazdıklarını nasıl değerlendirmeli?” gibi soruların peşinden gidiyor.
Yaratıcı Yazarlık eğitiminde yazarlığa dair merak edilenleri cevaplayan Levi, yazarlık yolculuğuna yeni çıkanlar için yol gösterici çalışma yöntemleri paylaşıyor!
Eğitimin ilk bölümünü Neo Skola’da ücretsiz olarak izleyebilirsiniz.
Bir Yazar Çok Kitap
Mario Levi
Andre Malraux… Kültür Bakanı Bir Yazar…
Birbirinden çarpıcı romanların yanı sıra siyasi kimliği ve devlet adamlığıyla da tarihteki yerini alan Andre Malraux, Paris’te 3 Kasım 1901 tarihinde dünyaya geldi. Yaşadıkları dikkate alındığında bir gezgin hatta bir maceracı gibi de görülebilirdi. Yaptıklarıyla zaman zaman birçok insanın hayranlığını kazanırken birçok insanı da kızdırdı, hayal kırıklığına uğrattı. Yine de, nereden bakılırsa bakılsın, geçtiği yerlerde derin izler bıraktı. Sanatın ölüme karşı en güçlü direniş olduğuna inanıyordu. Uygarlıkların bu inanç üzerine kurulduğuna da…
Her eser bir başka savaş
Doğu Dilleri üzerine yaptığı üniversite tahsilini yarıda bırakarak yıllar süren ve birçok eserini yazmasına imkân veren yolculuklarına çıktı. Bir maceracı gibi görülmesi için çok sebep vardı. Önce o yıllarda Çinhindi olarak bilinen, Fransa’nın egemenliğinde bulunan Kamboçya’ya gitti. Sömürgeciliğe karşı, “Zincire Vurulmuş Çinhindi” adını taşıyan bir gazete çıkardı. 1923-24 yıllarındaysa hırsız damgasını yiyerek tutuklandı ve bir süre hapis yattı. Olaydan sonra Fransa’ya dönen eşinin büyük çabaları sayesinde kurtulabildi. Suçu, Khmer tapınağındaki kabartma mozakleri çalmaya yeltenmekti. Ülkesine en nihayet dönebildikten sonra, 1930 yılında “Büyük Yol” adını taşıyan bir roman çıkardı.
Ancak asıl şöhretini 1933 yılında yayımlanan ve Çin’deki bir ayaklanmayı anlatan “İnsanlık Durumu” romanıyla elde etti. Eser o yılın Goncourt ödülüne layık bulundu. 1936-37 yıllarında İspanya İç Savaşı’nda Cumhuriyetçilerin safında yer aldı, bir hava filosunun kurulmasına, albay rütbesiyle katkıda bulundu. Faşizmin nasıl yükseldiğini görüyordu ve savaşa katılmadan önce, 1935 yılında, “Nefret Zamanı” adını verdiği kısa bir roman yazmıştı. Bu savaştaki deneyimleri de 1937 yılında “Umut” başlığını taşıyan romanını yazmasını sağlayacaktı. Aynı yıl, aynı adı taşıyan film uyarlamasının yapılması çalışmalarında yer alması da önemliydi ebette.
1944 yılında ülkesindeki Direniş hareketine subay kimliğiyle katıldı, yaralandı, hapse atıldı. Kurtulduktan sonra kurduğu Özgür Fransa Tugayı’nın başında, General Charles de Gaulle’ün güçlerine katıldı. Yıllar sürecek ve kendisindeki büyük değişime meydan verecek ilişkinin başlangıcıydı bu. Fransa özgürlüğüne kavuştuktan sonra Charles de Gaulle’ün başkanlığında kurulan hükümetlerde bakan sıfatlarıyla görev aldı.
En unutulmazı, hiç şüphe yok ki, 1959-69 yılları arasındaki Kültür Bakanlığı idi. Artık sağ kanadın sesi ve en renkli isimlerinden biriydi. Başlangıçta çok bağlı bulunduğu, uğruna savaşlara girdiği ve kitaplar yazdığı komünizme nefretini 1968 Mayısındaki öğrenci hareketleri günlerinde tertiplenen milliyetçi yürüyüşe öncülük edecek boyuta vardırmıştı. Kimilerince eleştirilecek kimilerince takdir edilecek bir duruştu ama kesin olan, tartışılamayacak bir gerçek vardı. O da entelektüel kimliğinden, düşünceye, edebiyata ve sanata verdiği değerden hiçbir zaman vazgeçmemesiyle çok kişiye örnek olduğuydu. Bu günlerinde de eser verdi. Aralarında 1951’de yazdığı “Sessizliğin Sesleri” adındaki sanat tarihi kitabını da saymak mümkündür, 1946’da yazdığı “Bir Sinema Psikolojisi Taslağı”nı da, 1948’de yazdığı “Altenburg’un Ceviz Ağaçları”nı da, 1967’de yazdığı “Karşı Anılar”ı da…
Hayatın hakkını verebilmek
Var olmak için verdiği savaş düşüncenin yanında eylemin ne kadar büyük önem taşıdığını da gösteriyordu. “Bir hayatın hiçbir değeri yoktur ama hiçbir değer de bir hayat etmez” lafları bu duruşun dile gelmesi anlamında mıydı? 23 Kasım 1976’da Paris’te düzenlenen cenaze törenine bu sebeple her siyasi görüşe mensup entelektüeller ve siyasi liderler katılmıştı. Sanat bir daha gücünü gösteriyordu.
Banttan Naklen
Koray Gürtaş
Türkiye’de ilk kadın partisi
17 Kasım 1972’de Türkiye’nin ilk kadın partisi olan Türkiye Ulusal Kadınlar Partisi (TUKP) kuruldu. İstanbul Valisi Vefa Poyraz’a kuruluş dilekçesini veren partililer, daha sonra Taksim Anıtı’na çelenk koydu. 16 kadın kurucusu olan TUKP’nin ilk başkanı, daha önce Güven Partisi’nden milletvekili adayı olan ve birçok dernekte yöneticilik yapan Melike Bayburt idi. Kapısı erkeklere de açık olan partinin ambleminde mermi taşıyan Türk kadın vardı. Amaçlarını TBMM’deki kadın varlığını artırmak, ülkenin kaderine erkeklerle birlikte etki etmek olarak ortaya koyan bu organizasyonun ikinci başkanı, ilerleyen yıllarda CHP çatısı altında siyaset yapan Münibe Ekşioğlu oldu. Daha sonra ise Demokrat Parti döneminde siyasi hayata atılan Mübeccel Göktuna liderlik koltuğuna oturdu. Bu değişimler 8 ay içinde yaşandı. 1977’ye dek İstanbul, Ankara ve İzmir’de teşkilat oluşturan Türkiye Ulusal Kadınlar Partisi, genel seçimlere giremedi ancak yerel seçimlerde oy pusulasında yer aldı. Parti, 12 Eylül 1980 darbesi ile tüm siyasi faaliyetlerin durdurulmasının ardından 6 Ekim 1981 tarihli ve 2533 sayılı karar ile kapatıldı.
Aslında memleketimizde ilk kadın partisi kurma girişimi 1923’te henüz Cumhuriyet Halk Fırkası dahi kurulmadan gerçekleşmişti. Nezihe Muhiddin’in oluşumuna önderlik ettiği Kadınlar Halk Fırkası, kuruluş çalışmalarını tamamlayıp dilekçesini sunmuş ama talebe 8 ay sonra ret yanıtı gelmişti. Parti kurulamayınca Kadınlar Halk Fırkası, Türk Kadınlar Birliği adında bir derneğe dönüşmüştü.
“İçimizdeki İrlandalılar” deyiminin ortaya çıktığı maç
Türkiye, 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası baraj karşılaşmalarında İrlanda ile eşleşti. Dublin’deki ilk maç 1-1 tamamlandı. Finallere gidecek takımı Bursa’daki rövanş belirleyecekti. Atatürk Stadı’nda büyük çekişmeye sahne olan mücadele 0-0 bitince Türkiye, deplasmanda attığı golün avantajıyla Euro 2000 biletini alan taraf oldu. 90 dakikanın ardından, maçtan çok A Milli Takım Teknik Direktörü Mustafa Denizli’nin açıklamaları konuşuldu. O dönem yoğun eleştirilere maruz kalan Denizli, yayıncı kuruluşun mikrofonuna ‘’Bundan sonra kazandığımız maçlar için 6 puan versin UEFA. Üç içerideki İrlanda için, üç rakip İrlanda için. Şimdi içerideki İrlandalıları göreyim bu hafta’’ sözleriyle duygularını dile getirdi. Bu beyanat sonrası ‘İçimizdeki İrlandalılar’ tabiri literatüre girdi.
Dünya Kupası Başlıyor
Misli. Com Sultanlar Ligi’nde 16 Kasım Çarşamba günü dev bir maç var. Saat 20.00’de başlayacak mücadelede Eczacıbaşı Dynavit ile Vakıfbank karşı karşıya gelecek. Maçı TRT Spor Yıldız yayınlayacak. 20 Kasım’da saat 15.00’te oynanacak Galatasaray HDI Sigorta – Fenerbahçe Opet derbisini de TRT Spor Yıldız ekrana getirecek.
A Milli Futbol Takımı, bugün (16 Kasım) İskoçya ile karşılaşacak. Müsabaka saat 20.00'de başlayacak ve TRT 1’den naklen yayınlanacak. Milliler 19 Kasım’da aynı saatte Çekya önüne çıkacak. Bu mücadele TRT Spor ekranında olacak.
EuroLeague’de Anadolu Efes, 17 Kasım’da Barcelona’yı konuk edecek. S Sport’un yayınlayacağı karşılaşmanın başlama saati 20.30. 18 Kasım’da Fenerbahçe Beko, Panathinakos karşısında galibiyet arayacak. Saat 20.45’te başlayacak maçın yayıncısı da S Sport.
Türkiye Sigorta Basketbol Süper Ligi’nde haftanın maçında Frutti Extra Bursaspor ile Galatasaray Nef kozlarını paylaşacak. 19 Kasım’daki mücadele saat 20.30’da oynanacak ve Bein Sports 5 ekranında olacak.
F1’de sezonun son yarışı olan Abu Dhabi GP, 20 Kasım Pazar günü koşulacak. Saat 16.00’da start alacak yarışın yayıncısı S Sport 2.
2022 FIFA Dünya Kupası, 20 Kasım’da başlıyor. Katar’ın ev sahipliği yapacağı organizasyonun ilk üç gününde program şöyle:
20 Kasım Pazar
19.00 Katar – Ekvador TRT 1
21 Kasım Pazartesi
16.00 İngiltere -İran TRT 1
19.00 Senegal – Hollanda TRT 1
22.00 ABD – Galler TRT Spor
22 Kasım Salı
13.00 Arjantin – Suudi Arabistan TRT 1
16.00 Danimarka – Tunus TRT 1
19.00 Meksika – Polonya TRT 1
22.00 Fransa – Avustralya TRT Spor
