Kişinin yaşamında gerçekleşen durumlara göstermiş olduğu uyuma duygusal dayanıklılık denir. Karşılaşılan zorlukla iyi başa çıkabildiğimiz veya baskı altında soğukkanlılığımızı kaybetmeme yeteneğimiz doğrudan dayanıklılığımızla ilişkilidir. Duygusal anlamda olumlu bakış açısına sahip insanlar stresle başa çıkabilme ve stres yönetimi konusunda daha ılımlı olma eğilimindedirler. Son dönemde yaşanan küresel felaketler, salgın ve ekonomik kriz sebebiyle duygusal dayanıklılığın ne ifade ettiğini anlamak daha da önemli bir hal aldı.
Duygusal dayanıklılığı yüksek bireylerin özellikleri;
- İç kontrolü olan
- İyimser, espri yeteneği yüksek,
- Sebat edebilen kişilerdir.
Yaşamınız boyunca karşınıza zorlukların çıkması durumunda bu özelliklerin sadece bir ya da birkaçına sahip olmanız bile zorlukları kolayca aşmanızı sağlar.
Duygusal farkındalık
Kişinin kendini tanıma, anlama sürecine duygusal farkındalık denir. Duyguları anlama ve algılama becerisi hakkında sözel olarak iletişim kurma şeklidir. Duygusal farkındalık duygularınızın üzerine odaklama ve aslında ne hissettiğiniz hakkında kendimizi dinleme yolculuğudur. Kendinin farkına varmak, ne istediğini, neyi neden yaptığını bilmek kamusal durumların üstesinden gelmeyi kolaylaştırır. İş ve başarı gibi hayatınızın diğer önemli alanlarında daha fazla özgüven oluşturmanıza olanak tanır. Duygularımızı nasıl tanımlayacağımızı bilmek bize gerçekten daha iyi bir hayat verecektir. Duyguların bilincinde olunmasının iş hayatındaki başarıdan akademik başarıya kadar etkili olduğu bilinmekle birlikte hayatın her anında duyguları devreye sokma konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Kişilerin duygusal farkındalık düzeylerinin artırılmasının yaşam doyumunu olumlu yönde etkileyeceği duygusal dayanıklılığı destekleyeceği görülmektedir.
Duyguları tanımak
Her duygu, farkında olmamız gereken fiziksel bir etkiye sahiptir. Belki kalbinizin hızla çarpmasına ya da karnınızda kelebekler uçuşuyor hissine kapılmanıza neden olan bir etki. Bir duygu, sizde ne tür bir tepki yaratıyor? Bazıları tüm enerjileriyle bizi harekete geçirirler. O yüzden bir duygunun ardındaki enerjiyi tanımlamak önemlidir. Bir toplum düşünün ki çocuğun ağlamasının ardındaki nedeni bile yok sayan ‘Ağlama ne var bunda ağlayacak’ ve bireye daha minicik bir çocukken duygularını hiçe sayıp bastırmasını öğreten.
Duygularını yaşamasına izin verilmeyen çocuk büyüyünce de duygularını yaşamak için kendisine izin vermeyecektir. O yüzden çocuklarınıza öğretebileceğiniz en değerli beceri duygularının farkındalığını anlamalarını sağlamaktır.
Birincil duyguyu tanımlayın
Kızgın mıyım? Üzgün müyüm? Her durum birincil bir duyguyla başlar. Birincil duygunun sonrasında veya onunla beraber gelen duygular nelerdir? Bu kısım daha fazla incelik, derinlik ve her şeyden önce cesaret gerektirir. Nedeniyse olumsuz duyguları kabul etmek kolay değildir. Birincil duygunun sonrasında, aydınlatılması gereken karanlıklarla dolu bir labirent olabilir. Kimi üzüntülerin ardında öfke, hayal kırıklığı ve hüsran vardır. Bazen öfkemizin arkasındaki neden kayıplarımız ya da karşılanmamış beklentilerimizden oluşan bir canavar olabilir.
Duygusal farkındalık, daha mutlu bir yaşamı oluşturabilmek için kullandığımız sihirli bir değnek olacaktır. Kendimizle ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak, yaşamımız üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmamız hakkında yardım edecek ve bizi daha tatmin edici bir tarafa doğru götürecek pusuladır. Bu yüzden tüm insanların gerçek anlamda duygusal farkındalık geliştirmesi gerekiyor.
İşte bunun için birkaç neden daha:
- Daha iyi kararlar verebilmek için kafa yormak, ruh halinizi tanımak.
- Diğer kişilerin duygularını anlamak ve onlarla daha iyi olumlu ilişki kurmak.
- Bir konuda duygusal farkındalık kendinizi korumak için sınırlar belirlemenize yardımcı olur.
- Kendinizi ve iç dünyanızı tanımanıza yardımcı olur.
- Ayrıca İyi bir duygusal zekâ seviyesine sahip olan insanların kaygı, depresyon ve bunlarla alakalı bozuklukları yaşama risk ve ihtimalide daha düşüktür.
DUYGUSAL ÖZ FARKINDALIK
Duygusal Öz Farkındalık Nedir?
Öz farkındalık, bireyin kişiliği, güçlü ve zayıf yönleri, inanç, motivasyon, duygu ve düşüncelerini tüm yönleriyle tanıması ve bilmesidir. Bireye ait tüm inanç, düşünce ve duyguların farkına varmak, gerçekte kim olduğumuzu anlamak demektir. Kısaca öz farkındalık iç dünyamızın farkına varmaktır. Bu durum kişisel gelişimimiz için çok önemlidir. Ayrıca, kendi duygularınızla daha fazla bağ kurmak, diğer insanların neler yaşadığını daha derinlemesine anlamanıza yardımcı olacaktır.
Öz Şefkat Kavramı Nedir?
Kısaca “Kendine karşı anlayışlı ve merhametli davranmak” olarak tanımlanabilir. Zor zamanlardan geçen sevdiğiniz birine karşı davrandığınız gibi kendinize karşı da aynı şekilde iyi davranmanız anlamına gelir.
Öz Şefkatli Farkındalık Nedir?
Kişinin kendisine de ihtiyacı olan, anlayışı, desteği ve şefkati göstermesidir. Öz şefkatli farkındalık eğitiminin kurucularından Christopher Germer, Mindfulness’ı, “Deneyimlediğimiz şeyin ne olduğunu, onu deneyimlemekte olduğumuz sırada fark etmek” olarak özetler.
Öz Farkındalığın Kanıtlanmış Faydaları Nedir?
Öz farkındalık uygulamasının birçok faydası vardır. Olumlu kişisel gelişiminizi teşvik edebilir, kabullenmenizi arttırabilir ve daha bilinçli aktif hale getirebilir.
Öz farkındalık, özdenetim uygulamanıza olaylara başkasının bakış açısından bakmanıza üretken bir şekilde çalışmanızı, genel benlik saygısının yanı sıra kendinizle ve işinizle gurur duymanızı sağlar.
Kendiniz için her zaman daha iyi ve doğru seçimler yapmanıza yardımcı olur.
İşinizde özgüveninizin artmasıyla birlikte daha başarılı olabilir, iyi iletişim kurup iş refahınızı arttırabilir.
Öz farkındalığı geliştirmeye çalışmak başarıya ulaşmak için yeterli sebeptir.
Öz farkındalık, neredeyse yaşadığınız her deneyimi geliştirme potansiyeline sahiptir. O anın temelini oluşturmakta kendinizi, durumu ve deneyimlerinizi gerçekçi bir şekilde değerlendirmeyi sağlar.
Daha Fazla Öz Farkındalık için Yapılabilecekler;
1) Geçmişe yönelin ve orada yaşamış olduğunuz olayları gözden geçirin. Hayatınızda iz bırakmış o en önemli anlarda hangi duyguları hissetmiş olabilirsiniz. Olumsuz duygular hissetmenize neden olan size değerli dersler bu olaylara bakmanız ve neden sizin için bu duygusal tepkiyi yarattığını anlamanız gerekir. Bu tepkiye neden olan olaylar, zaman ve o an ne hissettiğinizle ilgili günlük tutmak içinizdeki belirli duyguları neyin tetikleyebileceğini anlamayı öğretir.
2) Yaşadıklarınızı ifade edecek kelimelerin sayısını arttırın. Daha geniş bir kelime hazinesi duygularınızı aktarmada ve nasıl hissettiğinizi daha iyi ifade etmede kolaylık sağlayacaktır. Mutluluk kelimesiyle örnek verecek olursak mutluluk aslında nasıl hissettiğimizin bir sonucudur. Oysa mutluluğun derinlerindeki anlamı kişinin kendine, yeteneklerine dayanarak kendiyle gurur duyması ve hayatını iyileştirmesine izin vermesidir. Bu şekilde değerlendirdiğimizde neden böyle hissettiğinizi daha iyi anlayabilir ve bunu açıklamak için doğru kelimeleri kullanabilirsiniz. Bu daha fazla duygusal farkındalık yaratır.
3) Konuşmaya başlamadan önce ara vermek ve düşünmek. Düşünmek için bir dakikanızı ayırmadığınız anında tepki verdiğiniz bir durum için ne sıklıkla pişmanlık duyuyorsunuz? Etkili bir duygusal farkındalık yaratmak ve tepkinizi daha iyi kontrol etmek için bir duyguyu deneyimledikten sonra zihninizde ara verin. Normal olan yaşadığınız his karşısında anında tepki vermektir. Genellikle bu durum öfke, hatta fiziksel öfke, üzüntü gibi basit duygusal tepki aldığınız zamanlardır. Ancak anlık yaşadığınız bu tepkiler size asla yardımcı olmayacaktır. Unutmayın ki gözlemde güç vardır ve nasıl hissettiğinize daha iyi uyum sağlamanızı sağlar.
Öz Farkındalığın Kriz ve Stres Yönetiminde Faydaları;
Öz farkındalıkla birlikte kendi duygularının farkında olan kişi stres yaşatan durum ya da olay karşısında çok tepki vermeden pozitif şekilde durumla başa çıkabilir. Bu beceri sayesinde; stres yaratan durumla ilgili, ne yapacağını, nasıl yapacağını bilme, çözümü bulabilme ve değişikliklere karşı iyimser bir tavır içinde bulunma, stresli bir durumla başa çıkabileceği inancına sahip olma yeteneklerini kapsamaktadır. Bu kişiler ümitsizlik, çaresizlik, kaygı, yaşamadan karşılaştıkları kriz ve problemlerle başa çıkabilen duygusal dayanıklılığı yüksek kişilerdir.
Sonuç olarak değerlendirecek olursak, bu strateji ve yöntemleri uygulayarak kendinizi duygusal anlamda yetkin bir insan haline getirmek, ruh ve beden sağlığınız üzerinde olumlu bir etkiye sahip olmanızı sağlayacaktır. Kendinizi daha iyi tanıdığınız duygusal dayanıklılığınızı arttırdığınız ve hayatınız üzerinde daha fazla kontrole sahip olduğunuz farkındalıklarınızın yüksek olduğu günlere ulaşabilmeniz için iç dünyanıza gereken özeni göstermeyi unutmayın. Duygusal farkındalık, daha huzurlu ve mutlu bir yaşamı yönetebilmek için kullandığımız şef sopasına benzer.
